Vanaf zaterdag 28 oktober 2023 brengen we opnieuw een deel van de schatten uit de museumcollectie tot leven in de twee wisselexpositieruimtes van Museum Sophiahof. Conservator Huib Akihary en vrijwilligers zijn druk bezig met de opbouw van de nieuwe expositie Uitgepakt: Van kist naar kast. 

Uitgepakt: Van kist naar kast

Aan het begin van dit jaar presenteerden we met trots al een aantal museale topstukken in de expositie ‘Afgestoft, membuka tambo lama‘. Nu is het tijd voor ‘Afgestoft 2.0’, waarin we nog een stap verder gaan. Deze nieuwe tentoonstelling wordt deels als installatie gepresenteerd en plaatst de overtocht van Molukkers naar Nederland en hun leven in de woonoorden centraal in de jaren na de aankomst in 1951. Een bijzondere toevoeging aan deze expositie komt van de getalenteerde Molukse kunstenaar en onderzoeker Finn Maätita.

Het opbouwen van de installatie en inrichten van de ruimtes zijn in volle gang. Vanaf zaterdag 28 oktober 2023 is de nieuwe wisselexpositie te bezoeken. Kom je dan langs? 

VACATURE SOCIAL MEDIA & COMMUNITY MANAGER

Lees meer

Maluku Shorts

Lees meer

Op zondag 29 oktober 2023 van 14:00 tot 16:00 uur werd er een gloednieuwe uitzending van Molukse Dialogen opgenomen in Museum Sophiahof. Deze derde editie van Molukse Dialogen voerde als overkoepelend thema kennisoverdracht van de Molukse cultuur. Hosts Joaniek Vreeswijk en Uriël Matahelumual gingen de dialoog aan met inspirerende sprekers.

Kennisoverdracht over de Molukse cultuur

Waar haal je je kennis/informatie vandaan? Deze derde editie draait om het overdragen van kennis over de Molukse cultuur. We doken in thema’s als taal (Moluks Maleis/bahasa tanah), adat isti adat, (de)koloniale geschiedenis en verschillende Molukse verwantschapsstructuren. Noreen Tatuhey (ademcoach), Yopie Abraham (kunstenaar), Kaja Sariwating (bestuurskundige en founder MOZA), Desley Mooij (community builder en communicatie professional), Gloria Lappya (schrijver), Matheus Pattinasarany (manager North Art Label), Tamara Soukotta (PhD onderzoeker), Jamie Schaduw (founder Totaal Moluks), Gayle Mahulette (ondernemer en Nederlands kampioen badminton) en Rio Lekatompessy (artist-projectmanager en podcastmaker Molukse Takkie) schoven aan voor een diepgaande dialoog. Zangeres Moisha Matahelumual zorgde voor een geweldig intermezzo.

De eerste ronde werd gepresenteerd in het Nederlands. De tweede ronde, geleid door Tamara Soukotta, vond in het Engels plaats. De livestream is terug te kijken via het Youtube-kanaal van Molukse Dialogen.

Maluku Shorts

Lees meer

Vacature Social Media & Community Manager

Lees meer

Op donderdag 9 november 2023 verwelkomen Totaal Moluks en Museum Maluku je graag bij Maluku Shorts, een avond vol unieke korte filmvertoningen rechtstreeks vanuit Maluku. Laat je meenemen naar prachtige locaties als Piliana op Seram en het bruisende Ambon. Tijdens deze unieke avond vertonen we ook exclusief de film ‘Mimpi di ujung senja’: een film over een jonge man genaamd Pa’a uit Kisar nabij Oost-Timor. Na de films gaan we met Jamie Schaduw van Totaal Moluks in gesprek: Welke invloed hebben nieuwe media op cultuur- en taaloverdracht? 

Voor Molukse diaspora in Nederland is cultuur- en taaloverdracht altijd een uitdaging geweest. Woon je bijvoorbeeld in een Molukse wijk, dan krijg je hier waarschijnlijk het meeste van mee. Groei je op in de stad, dan moet je het hebben van de momenten met je familie of als je naar een Molukse pesta gaat. Maar met de gigantische invloed van nieuwe media, vindt cultuur- en taaloverdracht ook plaats op je smartphone. Vooral als er steeds meer media te zien zijn uit Nederland én Maluku.

3 filmvertoningen

Bij Maluku Shorts gaan we kijken naar drie korte films, variërend van 15 tot 17 minuten, die gemaakt zijn door jonge winnaars van het AMGPM Short Film Festival in Ambon. De verhalen nemen ons mee naar Piliana op Seram, Ambon en Kisar nabij Oost-Timor.

1. Ninivala (winnaar categorie Best Film)
Ninivala is een heilige en mythische waterbron gelegen in het dorp Piliana, in het oosten van Seram. De korte film Ninivala vertelt over het belang van de balans bij het behoud van de lokale cultuur en wijsheid met de ontwikkeling van toeristische bestemmingen om de lokale economie te stimuleren.

2. Mimpi di ujung Senja (winnaar categorie Best Director)
Een film die gaat over een jonge man genaamd Pa’a afkomstig uit Kisar (nabij Oost-Timor). Hij heeft net de middelbare school afgerond, maar vanwege beperkte middelen heeft hij de voortzetting van zijn studie uitgesteld. Hij besluit voorlopig op Kisar te blijven om te helpen bij het hoeden van de schapen van zijn vader. Mimpi di ujung Senja is exclusief te zien tijdens Maluku Shorts. 

3. Sodara seng sedarah (winnaar categorie Best Actor)
Een film die vertelt over het leven van twee broers die voor school in Ambon wonen, ver van hun ouders in Welora op het eiland Dawera (Maluku Barat Daya). De oudste van de twee dealt met zorgen en problemen die hij liever voor zijn ouders verbergt. De Molukse levensfilosofie ‘Hidup orang basudara’ wordt tevens op een mooie manier meegegeven in deze korte film.

PROGRAMMA & TICKETS 

De avond wordt gehost door Museum Maluku in samenwerking met Totaal Moluks. We trappen de avond af met de 3 korte films. Vervolgens duiken we met Jamie Schaduw, de oprichter van Totaal Moluks, in de impact van nieuwe media op de overdracht van cultuur en taal.

Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag 
Tijd: 19:30 – 21:30 uur 

Een ticket kost € 15,00. Tot donderdag 9 november 2023!

Werkbezoek Molukken

Lees meer

Vacature Social Media & Community Manager

Lees meer

Op zaterdag 7 oktober 2023 tussen 20:00 en 01:00 uur zijn er allerlei activiteiten georganiseerd in verschillende musea in Den Haag. Museum Sophiahof, Museum Maluku, het Indisch Herinneringscentrum en Stichting Pelita geven dit jaar ook weer invulling aan Museumnacht Den Haag met een uitgebreid programma. De nacht komt tot leven in het museum, compleet met een mini-foodtruckfestival, lichtkunstwerken, een rondleiding by night door ONS LAND, silent disco en een workshop waar wij met alle bezoekers een groot wandkleed creëren.

Silent disco  

De Silent Disco is terug bij Museumnacht Den Haag en guess what? We gaan all out met een upgrade: niet één, maar twee DJ-booths! Museum Maluku host een van de booths en speciaal voor deze nacht hebben we getalenteerde vrouwelijke DJ’s met Molukse roots uitgenodigd om hun beats te laten knallen.

Het Indisch Herinneringscentrum, Stichting Pelita en Museum Sophiahof verzorgen gezamenlijk de andere booth van toffe DJ’s. De Sophiazaal wordt omgetoverd tot een epic dansclub waar de moves tot 01:00 uur doorgaan. En krijg je dorst van al jouw dansjes? De bartenders van Barak ’51 zijn net als vorig jaar ook weer van de partij en schenken de lekkerste cocktails voor je in. Zet die draadloze koptelefoon op en maak je klaar voor een dansavond die je niet snel vergeet. Tune in!

Rondleiding by night door ONS LAND 

Get ready voor een bijzondere nachtelijke ontdekkingsreis met onze conservator Huib Akihary. Hij leidt je deze nacht door de gangen van de tentoonstelling ONS LAND, waar de Nederlandse koloniale geschiedenis tot leven komt. Duik samen met Huib de diepte in en ontrafel de complexe en soms pijnlijke lagen van onze geschiedenis. Hoe werkt deze geschiedenis nog altijd door? De rondleiding begint om 23:00 uur, be there! 

Mini-foodtruckfestival

Streel je smaakpapillen en geniet van de heerlijkste gerechten onder de sterren. Verschillende foodtrucks strijken neer op het parkeerterrein van het museum en wordt zo omgetoverd tot openluchtrestaurant. Van streetfood tot culinaire hoogstandjes: (her)ontdek de smaken van Indonesië en Melanesië.  

Stitching (family) history

Ontdek jouw familiegeschiedenis in textiel met Malou Sumah! Het Indisch Herinneringscentrum heeft speciaal voor deze avond beeldend kunstenaar Malou Sumah uitgenodigd. Met een passie voor erfgoedstudies en haar Molukse roots, leidt zij deze textielworkshop tussen 20:00 en 23:00 uur. Samen creëren we een wandkleed dat de diverse verhalen van de Indonesische archipel omarmt. Het materiaal ligt voor je klaar. Kom langs en laten we samen aan dit unieke kunstwerk werken. 

Lichtkunstwerken by Moederland Collectief

Zowel op het buitenterrein van Museum Sophiahof als in de zaal van van de Silent Disco kan je je laten inspireren door spectaculaire lichtkunstwerken van verschillende kunstenaars van het Moederland collectief. De kunstenaars laten in een ‘dialoog’ en een nieuw perspectief (met bestaand en nieuw werk) zien hoe hun identiteit als beeldend kunstenaar in verband staat met hun familiegeschiedenis in Nederlands-Indië, het koloniale verleden en de migratie.

So don’t snooze en let op: het museum is op zaterdag 7 oktober 2023 tussen 20:00 en 01:00 uur alleen toegankelijk met een Museumnacht-ticket. Get yours via museumnachtdenhaag.nl. 

Totaal Moluks START OFFICIEEL MET GROOTSCHALIG TAALPROJECT

Lees meer

Op vrijdag 29 september 2023 organiseren wij samen met Moluccan Archive en Beeld & Geluid een unieke avond vol Moluks AV-materiaal en erfgoed. Onder de titel ‘Molukkers in Beeld & Geluid’ duik je in de geschiedenis en cultuur van de Molukse gemeenschap. Laat je inspireren door historische foto’s van het ‘Moluccan Archive’ en ontdek het belang van persoonlijke foto- en filmarchieven. Mis dit bijzondere evenement niet en reserveer je plek voor deze betoverende avond vol beelden en verhalen.

Molukkers in Beeld & Geluid

Deze spraakmakende avond biedt een diepgaande inkijk in het rijke erfgoed van de Molukse gemeenschap door middel van audiovisueel materiaal, historische foto’s en persoonlijke filmarchieven. Het evenement is geïnspireerd door het succesvolle initiatief van Talita Talaksuru, de Molukse studente achter het Instagramaccount ‘Moluccan Archive‘, waar historische foto’s uit diverse collecties en beeldbanken op bijzonder enthousiaste reacties van de Molukse gemeenschap konden rekenen.

Tijdens ‘Molukkers in Beeld & Geluid’ onderzoeken we het belang van het delen van persoonlijke foto- en filmarchieven binnen de Molukse gemeenschap. Bovendien laten we zien hoe Moluks AV-materiaal van de jaren 1950 tot 1970, dat veelal bekend is van het Polygoon nieuws, heeft bijgedragen aan het vastleggen van de gemeenschapsgeschiedenis. Maar daar blijft het niet bij. Onze avond gaat verder door te laten zien dat de Molukse gemeenschap vanaf de jaren 70 ook zelf hun beeldmateriaal heeft gecreëerd, wat een krachtige narratieve toevoeging vormt aan de geschiedenis.

Programma & tickets 

De avond wordt gehost door Jefta Pattikawa (Verloren Banden). Hij gaat in gesprek met verschillende gasten over het belang van AV-materiaal binnen de Molukse gemeenschap. En wat is deze avond zonder het daadwerkelijk bekijken van Moluks beeldmateriaal? Molukkers in Beeld & Geluid wordt een unieke avond vol betoverende beelden en verhalen, waarbij jij als bezoeker wordt meegenomen op een reis door de tijd en cultuur van de Molukse gemeenschap.

Locatie: Beeld & Geluid, Den Haag 
Tijd: 19:00 – 21:00 uur 

Een ticket kost € 5,00, inclusief drankje. Tot vrijdag 29 september!

Ons Land

Lees meer

Plan je bezoek

Plan je bezoek

Zaterdag 17 juni 2023 werden de resultaten van archeologieproject ‘Wyldemerck: Samen zoeken naar barakken in de bossen’ gepresenteerd in Museum Sophiahof. Na een bijzondere periode van onderzoek met veldinspecties en opgravingen kwamen deelnemers, oud-bewoners en geïnteresseerden van (project) Wyldemerck bijeen voor een feestelijke afsluiting met muziek en dans. 

Eindrapport Wyldemerck

Op deze zonnige zaterdag werd het eindrapport van het unieke archeologieproject Wyldemerck gepresenteerd. Een project waarin oud-bewoners op verzoek van Staatsbosbeheer (SBB) zelf onderzoek deden naar hun voormalige woonoord nabij Balk in Friesland. Het rapport bevat resultaten en een advies aan Staatsbosbeheer, geschreven door Jobbe Wijnen en Marjolijn Kok van Moluks Erfgoed en de deelnemers. Een exemplaar werd officieel overhandigd aan Bram Verhave, adviseur landschap en cultuurhistorie van Staatsbosbeheer. Naast Staatsbosbeheer ontving ook Arjan de Zeeuw (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) en Dorien Haagsma (beleidsadviseur gemeente De Fryske Marren) een gedrukte versie van het rapport. Benieuwd naar het eindrapport? Het rapport is openbaar en online beschikbaar. 

Programma

Meer dan 200 gasten uit alle hoeken van Nederland kwamen voor deze feestelijke afsluiting van project Wyldemerck naar Den Haag. Eregasten Bram Verhave, Arjan de Zeeuw en Dorien Haagsma werden bij binnenkomst begeleid door cakalele-groep van Hadrad. De dag werd gevuld met lovende woorden van zowel deelnemers als verschillende (ere)gasten, een voordracht van een kleinzoon van een oud-bewoner uit voormalig woonoord Wyldemerck, performances van dansgroepen Hadrad en Dana Dana en een muziekoptreden van Warisan Maluku. Na de eindpresentatie was het tijd om samen te zijn en herinneringen op te halen. Fotograaf Kaja Sariwating legde de dag vast. 

Jobbe Wijnen en Marjolein Kok over project Wyldemerck: “Wij zijn als coördinatoren erg gelukkig met hoe het project is gelopen. Bijna alle winden zaten dit project in de rug, zo lijkt het wel, van financiering en uitvoering, tot de Grote Archeologieprijs, de vermelding in de Kamerbrief van Uslu en hoe de deelnemers uiteindelijk zelf met het project aan de haal gingen. Dat is allemaal mede dankzij uw hulp mogelijk geworden en daar zijn we dan ook zeer dankbaar voor.” 

Vervolg project Wyldemerck?

Een kerngroep van deelnemers heeft aangegeven dat zij deze feestelijke afsluiting niet zien als het einde van project Wyldemerck: het is juist het begin. Op eigen initiatief zijn zij al met een vervolg gestart waarbij de Molukse vrouwen bijeen komen en hun verhalen worden vastgelegd. Daarnaast houden zij contact met Staatsbosbeheer omtrent de herinrichting van de Wyldemerck. Museum Maluku zal daarin adviseren. 

Bekijk hieronder een videoverslag van de dag. 

Lees meer

Lees meer

Herken jij je familieverhalen niet terug bij de jaarlijkse herdenking? Of wil je beter inzicht krijgen in het oorlogsverleden? Een dag na de capitulatie van Japan, op 16 augustus, was vrijheid voor niemand meer vanzelfsprekend in de voormalige kolonie. Daarom nodigen wij, het Indisch Herinneringscentrum en Museum Maluku, jou uit om woensdag 16 augustus 2023 gezamenlijk te herdenken, met een uniek en veelzijdig programma dat een stem geeft aan diverse perspectieven en ervaringen.

Op 15 augustus 1945 capituleerde Japan. In Nederland herdenken we op die datum alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië. De verhalen, ervaringen en getuigenissen van die oorlog en de nasleep ervan hebben tot op de dag van vandaag invloed op velen die een band hebben met het verleden van Nederland en Indonesië. Om meer diversiteit en verschillende perspectieven toe te voegen aan de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog, slaan Museum Maluku en Het Indisch Herinneringscentrum in Den Haag dit jaar de handen ineen voor een bijzonder programma rondom 15 augustus.

Verlangen naar vrijheid

Laten we beginnen met de datum. Op 16 augustus 1945, een dag na de overgave, ontstond er in de voormalige kolonie een verlangen naar vrijheid. Deze dag markeerde het begin van alle veranderingen die daarop volgden. Hoewel velen denken dat de oorlog voorbij was op 15 augustus, was dat niet helemaal het geval. 16 augustus is een belangrijke dag die echter nog geen deel uitmaakt van de herdenkingscultuur in Nederland.

Na 16 augustus ging men voornamelijk op zoek naar vrijheid. Het ging niet alleen om vrijheid na de Japanse bezetting, maar ook om het bevrijden van onderdrukking, kolonialisme en vrijheid om te zijn wie je wilt zijn. Veel Nederlanders, Indo-Europeanen en anderen die vóór de Japanse bezetting de koloniale samenleving domineerden, werden na 16 augustus bedreigd en vermoord tijdens de Bersiap-periode. Ook Chinezen, Molukkers en anderen die voor Nederland werkten, werden als collaborateurs verdacht en liepen gevaar. Jonge Indonesiërs van diverse achtergronden waren op zoek naar vrijheid. Na 16 augustus was vrijheid echter geen vanzelfsprekendheid meer.

Programma

Samen met jou willen wij deze geschiedenis belichten en herdenken. Niet alleen op 15 augustus, maar juist óók op 16 augustus: een stem geven aan alle verschillende perspectieven en ervaringen. Door samen te komen en te luisteren, kunnen we begrip en verbondenheid creëren. Op deze inspirerende avond gaan wij in gesprek met o.a. Lara Nuberg, Bruce Siemens, Charissa Leiwakabessy, Pris Roos, Jason Keizer, Tieka Masfar en Nona Luca. 

Tickets 

Zien wij jou woensdag 16 augustus 2023 in Museum Sophiahof?

public prog.

Lees meer

collectie

Lees meer

Hallo! Ik zal mij eerst even voorstellen: Mijn naam is Caro Matulessya, ik ben geboren en getogen in de buurt van Arnhem maar woon nu onder Utrecht. Ik werk al een aantal jaar als Archivaris bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam en heb daar dan ook voor gestudeerd waardoor ik officieel de titels erfgoedprofessional en archivaris draag. Op de afdeling data & collecties van het IISG houd ik mij bezig met alles wat met archiefverwerking te maken heeft. Het klinkt misschien niet heel spannend, maar saai is het zeker niet! Vooral als je jouw expertise in kan zetten ten behoeve van je eigen community, wat mij brengt bij wat ik doe als vrijwilliger bij Museum Maluku.

Met plezier tussen het archief

Vorig jaar kwam ik via het erfgoed netwerk in contact met het museum over de collectie. Met in het bijzonder de archiefcollectie die eind vorig jaar naar de Piekstraat in Rotterdam werd verhuisd. Omdat ik zelf (deels) Molukse roots heb, stond ik natuurlijk te popelen om mijn hulp aan te bieden. Mits ze die nodig zouden hebben. Gelukkig was dit het geval en zo geschiedde ben ik (bijna) iedere maandag met plezier tussen de archiefcollectie van het museum te vinden!

Om een beeld te kunnen schetsen van wat ik nou op zo’n maandag precies doe, zal ik toch eerst wat moeten uitleggen over wat archief nou precies is en waarom het zo belangrijk is dat dit toegankelijk wordt gemaakt voor iedereen.

Wat is ‘archief’?

Archief heeft door de jaren heen meerdere definities gekend die zowel geheel kunnen verschillen als met elkaar overlappen. Binnen het werkveld kan de vraag ‘wat is archief’ alleen al hele discussies opgooien, wat voor de professional natuurlijk heel interessant is, maar voor een gebruiker wat minder. Ik zal jullie daarom ook de grotere discussie besparen en mij beperken tot de definitie die ik het relevantst vind voor de archieven van Museum Maluku. Om archief goed te kunnen gebruiken, moet je namelijk wel begrijpen wat archief kan zijn en wat archief kan doen. Archief is documentair materiaal dat is gecreëerd, ontvangen, gebruikt en/of bewaard door een persoon, familie, organisatie, overheid of andere entiteit bij het uitvoeren van hun dagelijkse werk en/of leven. Dit materiaal is bewaard omdat het waarde heeft als bewijs van en/of informatie over activiteiten en gebeurtenissen.

Naast de bovenstaande waarde als bewijs, heeft archief ook andere functies: archief kan bijvoorbeeld functioneren als kennisbron of historische bron maar kan ook emoties opwekken, herkenning en representatie teweegbrengen of als geheugen functioneren. Dit laatste kan vooral van toepassing zijn bij archieven die afkomstig zijn uit of van ‘communities’ (zoals die van ons). Met een archief of collectie van archieven kan een community er bijvoorbeeld voor zorgen dat volgende generaties terug kunnen grijpen op als het ware een ‘collectief geheugen’ waardoor gevoelens van representatie en verbintenis tot stand komen. Hiervoor moet je wel kunnen begrijpen in welke context je een archief kan of eigenlijk moet plaatsen. De context van een archief en zijn originele orde zijn logisch en vanzelfsprekend voor de archiefvormer zelf omdat deze zelf het proces heeft meegemaakt. Dit is echter minder vanzelfsprekend voor een gebruiker die niets of weinig af weet van de archiefvormer of de situatie waarin het archief is ontstaan. Daarom wordt archief door archivarissen verwerkt, geordend en voorzien van extra informatie die deze context zoveel mogelijk kan geven. Die extra informatie noemen we metadata. Metadata betekent simpelweg data over data. Hier kan je denken aan naam van de maker van een stuk, land of stad waar het stuk over gaat, jaartallen van creatie, of een titel van de map waarin brieven zaten opgeborgen maar waarvan de map zelf niet bewaard is gebleven. Ga zo maar door. Al deze metadata wordt toegevoegd zodat iedereen als het ware met ‘dezelfde bril’ oftewel dezelfde context naar de inhoud van de archiefstukken kan kijken.

In de praktijk

Dit zegt natuurlijk niets over interpretatie van het archief. Hoe je de inhoud interpreteert mag je geheel zelf bepalen want dat wordt door deze verwerking juist mogelijk gemaakt. Wanneer een archief verwerkt is, spreken we van een toegankelijk archief en dat is wat ik in theorie doe voor de archieven van Museum Maluku! In de praktijk betekent het dat ik veel documenten doorga en constant uit probeer te zoeken waarom bepaalde documenten bij elkaar liggen, wat het doel van de documenten was en wanneer in welke context deze door de archiefvormer gemaakt, gebruikt, verzameld of ontvangen zijn. Omdat ik ook nog eens een archivaris ben die onderdeel uitmaakt van de community waarover de archieven gaan, voelt mijn werk extra betekenisvol en hoop ik het mogelijk te maken voor de komende generaties van onze community om een of meerdere van de voorgenoemde functies uit de archieven te halen!

Caro Matulessya
Data & Collections Archivist
Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis

Vrijwilliger Donateursadministratie gezocht

Klik hier

Column: Tambah saja

Lees meer